Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016

Αληθειόμετρο

Αθήνα, Ιούνιος 2016. 
Alithia Project  
www.stigmart.com 


«Το ένιωθε βαρύ στο χέρι της, με την κρυστάλλινη πρόσοψη να γυαλίζει και τον μπρούτζινο σκελετό, με περισσή τέχνη καμωμένο. Έμοιαζε πολύ με ρολόι ή πυξίδα, γιατί υπήρχαν δείκτες που έδειχναν σε διάφορα μέρη στην πλάκα, αλλά αντί για ώρες ή τα σημεία του ορίζοντα της πυξίδας υπήρχαν πολλές μικρές εικόνες, που η καθεμιά τους ήταν ζωγραφισμένη με καταπληκτική ακρίβεια, σαν πάνω σε ελεφαντόδοντο με το πιο λεπτό και φίνο πινέλο. Στριφογυρνούσε την πλάκα για να τις κοιτάξει όλες. Ήταν μια άγκυρα, μια κλεψύδρα μ’ ένα κρανίο πάνω της, ένας ταύρος, μια κυψέλη… Τριάντα έξι συνολικά και δεν μπορούσε ούτε καν να μαντέψει τι σήμαιναν».[1]

   Στην «Τριλογία του Κόσμου» (His Dark Materials) του Philip Pullman η κεντρική του ηρωίδα η οποία ζει σ’ ένα παράλληλο σύμπαν είναι γραφτό να έρθει σε επαφή με ένα από τα αληθειόμετρα που φτιάχτηκαν κάποτε. Σαν εκλεκτή, η Λύρα θα μάθει να το χρησιμοποιεί, ώστε να εξηγεί και να προβλέπει τα φαινόμενα, αν χρειαστεί, προκειμένου να επιτελέσει τον σκοπό της (το ντάρμα της δηλαδή, όπως θα έλεγαν στην Ινδία).

   Σ’ αυτή τη ζωή, στο δικό μας σύμπαν ο Aiden Gregg, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Southampton στη Βρετανία εφεύρε ένα αληθειόμετρο, το οποίο ονόμασε Tara (timed antagonistic response alethiometer) και κατά την πειραματική του χρήση εξήγαγε το συμπέρασμα πως η αλήθεια χρειάζεται λιγότερο χρόνο για να αναδυθεί απ’ ότι το ψέμα. Συγκεκριμένα 30% λιγότερο, αφού οι άνθρωποι που πήραν μέρος στην έρευνα απαντούσαν με ειλικρίνεια σε 1,2 δευτερόλεπτα  ενώ για να πουν ψέματα σε 1,8΄΄(κατά μέσο όρο και στις δύο περιπτώσεις).[2] Αν ο Γαλιλαίος, εισηγητής των πρωτογενών και δευτερογενών ιδιοτήτων μάθαινε πως κάποιος ποσοτικοποίησε -χρονικά έστω- την αλήθεια και το ψέμα θα το έβρισκε σίγουρα συγκλονιστικό.

   Αξίζει να σημειωθεί πως το 2002 η φερεγγυότητα των συμβατών ανιχνευτών ψεύδους κλονίστηκε μετά από έρευνα της Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ. Παρότι ανταπεξήλθαν σε ικανοποιητικό βαθμό, μεγαλύτερου του τυχαίου, ωστόσο το ποσοστό της αξιοπιστίας τους δεν άγγιξε το 100% στα αποτελέσματά τους. Έτσι, σύμφωνα με τους Times η Αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να τους αντικαταστήσει με την Tara: το αληθειόμετρο.

   Μιας και μ’ αρέσει να παίζω με τις λέξεις, προσωπικά θα κρατήσω το γεγονός ότι υπό αυτό το πλαίσιο η έννοια του ψέματος (ανιχνευτής ψεύδους) πάει να αντικατασταθεί μια και καλή από αυτήν της αλήθειας (αληθειόμετρο). Μολονότι το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο (;) θέλω να πιστεύω πως το ζητούμενο είναι αυτό που έκανε στη συγκεκριμένη περίπτωση και κάνει γενικότερα τη διαφορά.  

© Γ. Μηλιώτης (Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος)



[1] Pullman P. Το Αστέρι του Βορρά μτφ Κοντολέων Μ., Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα 2003, σελ. 99.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου